شرکت مرکزی دفاتر خدمات زیارتی سراسر ایران(شمسا)

مقدمه

سازمان حج و زيارت در اجراي اصل 44 قانون اساسي علاقمند بود بخش خصوصي را در امور اجرايي فعال نموده و خود بر حسن اجراي آن نظارت نمايد و از طرفي شرايط خاص حاكم بر كشور عراق به ويژه تجربيات به دست آمده بعد از سقوط صدام در سالهاي 1382 و 1383 حضور بي رويه و بدون برنامه مشتاقان زيارت در عراق به طوري كه تعداد روزانة زائران ورودي به عراق قابل كنترل نبود و با ظرفيت هاي موجود در شهرهاي عراق به ويژه در كربلا و نجف تطبيق نداشت و موجب سوء استفادة واسطه ها، دلالها و صاحبان هتلها در عراق گرديد و ظرف مدت كوتاهي قيمتها سير صعودي و كيفيت خدمات سير نزولي يافت كه قسمتي از اين نابساماني ها نيز به دليل عملكرد بعضي از مديران كاروانها و آژانسهاي ايراني بود كه براي تصاحب يك هتل، به رقابت هاي ناسالم روي آورده و هر يك براي حذف ديگري پيش پرداختهاي كلاني را به صاحبان هتلهاي عراقي و حتي دلالها و واسطه ها مي پرداختند، در ايام خاص و مناسبتها، زائران بسياري از كاروانها در خيابانها ميخوابيدند زيرا هتل آنها توسط كساني كه مبلغ بيشتري به صاحب هتل پرداخته بودند اشغال شده بود، زائران براي ورود به خاك عراق چندين روز در پشت مرزها سرگردان مي شدند و با پرداخت رشوه وارد خاك عراق مي شدند، بسياري از مديران كاروانها و آژانسها با ورشكستگي روبه رو شدند و وجوه پيش پرداخت آنها توسط دلالها و واسطه ها و حتي صاحبان هتلها به تاراج رفت.
تعداد بيشماري از هموطنان ما به بهانه هاي مختلف دستگير شدند و اموال بسياري از آنان نيز در مسيرها و راههاي مختلف توسط سارقين و گروههاتي ناشناخته به سرقت رفته و يا به زور اسلحه از آنان گرفته شد و بسياري حوادث ناگوار ديگر ... که ادامه این روند حاكي از آن بود بايستي ورود بخش خصوصي به صورت منسجم و يكپارچه صورت پذيرد، از اين رو شرايط تاسيس شركتهاي مركزي كارگزاران زيارتي در سراسر استانها را به طور جدي دنبال نمود تا در هر استان دفاتر خدماتي زيارتي داراي مجوز از سوي سازمان حج و زيارت دور هم جمع شده و يك شركت مركزي استاني به وجود آورند كه در نتيجه 30 شركت مركزي استاني به علاوه شهرستان كاشان و اخيراً نيز استان البرز (كرج) به وجود آمد.
در شروع كار مجموعاً 1174 دفتر خدمات زيارتي در سراسر كشور وجود داشت كه امروزه به بيش از 2400 شركت خدمات زيارتي در قالب 32 شركت مركزي رسيده است.

تأسيس شركت شمسا

در ادامة تاسيس شركتهاي مركزي استاني مجمعي در تهران با حضور نمايندگان شركتهاي مذكور تشكيل و شركت مادري به نام شركت مركزي دفاتر خدمات زيارتي سراسر ايران (شمسا) در تيرماه 1384 در سازمان ثبت شركتها به شمارة 249873 به ثبت رسيد كه در واقع نمايندة 32 شركت مركزي استاني و بيش از 2400 دفتر خدمات زيارتي در سراسر ايران مي باشد که تماماً سهامداران و بازوهای اجرایی شرکت شمسا می باشند .
پس از تشكيل شركت شمسا سازمان حج و زيارت اولين يادداشت توافق در خصوص اعزام زائران ايراني به عراق را روز شنبه مورخ 27/4/1384 با وزير وقت جهانگردي و آثار باستاني عراق در تهران امضاء و مبادله نمود و در ادامة آن شركت شمسا را به طرفهاي عراقي معرفي كرد تا اين شركت به نمايندگي از سوي كلية دفاتر خدمات زيارتي سراسر ايران با شركتهاي مجاز عراقي قرارداد اعزام زائر را منعقد نمايد و از طرفي اجازة فعاليت در سوريه را نيز متعاقباً به شركت شمسا اعطاء نمايد.

نظارت‌هاي سازمان حج و زيارت

قبل از ورود به وظايف و فعاليتهاي شمسا لازم است مختصري در خصوص نظارت هاي سازمان حج و زيارت بر امور اجرايي شمسا بيان گردد.
الف – متن كلية قراردهاي شركت شمسا با طرفهاي عراقي و ايراني بايستي به تاييد مقامات ذي ربط سازمان حج و زيات به ويژه امور حقوقي سازمان برسد.
ب – امكانات ارئه شده از سوي شركتهاي عراقي اعم از مسكن (هتلها)، نقل(اتوبوسها)، تغذيه(آشپزخانه و ومواد غذايي) و برنامة مسافرت وزيارت و همچنين موضوع امنيت و تجهيزات و امكانات آن بايستي قبل از انعقاد قراردادبه تاييد نمايندگان سازمان حج و زيارت برسد.
پ – امكانات ارائه شده از سوي شركتها، موسسات و سازمانهاي ايراني از جمله خدمات بيمه، هلال احمر، و شركتهاي هواپيمايي نيز بايستي قبل از انعقاد قرارداد به تاييد سازمان برسد.
ت – موضوع قيمت هر يك از امكانات ارئه شده توسط شركتها و همچنين تعداد ظرفيت پذيرش هر شركت بايستي به تاييد سازمان حج و زيارت برسد.
ث - پس از بررسي و تاييد سازمان حج و زيارت در موارد فوق نهايتاً قرارداد امضاء شده ميان شركت شمسا و شركتهاي عراقي نيز پس از تاييد سازمان حج و زيارت قابل اجراء خواهد بود.
ج – توزیع سهمیه اعزام میان استانها تحت نظارت و هماهنگی کامل با سازمان حج و زیارت
چ – تعيين نهايي قيمت هزينة سفر زائران نيز از وظايف سازمان حج و زيارت مي باشد كه در سيستم جامع ثبت نام عتبات عاليات(مركز تنظيم برنامه و كنترل و نظارت آن در سازمان حج و زيارت مي باشد) منظور مي شود.
ح - مدیریت و نظارت کامل برگردش مالی شرکت شمسا و صدور مجوز برداشت از تجمیع وجوه زائران پس از تایید اعزام نهایی زائران و واریز آن به صورت سیستمی .
خ – صلاحيت تمامي عوامل خدماتي و نظارتي اعم از همراه كاروان، ثابت و سيار قبل از اعزام بايستي توسط سازمان حج و زيارت تاييد شود.

اهم فعاليت هاي شركت شمسا

الف – اخذ رواديد كشور عراق براي كلية زائران، عوامل ثابت اعم از خدماتي و ستادي و همچنين عوامل همراه كاروانهاي سراسر كشور.
ب – مصاحبه، انتخاب و اعزام كلية عوامل ثابت هتلها، ناظرين ثابت و سيار، آشپزها و ساير عوامل خدماتي.
پ – ايجاد دفاتر نمايندگي در مرزهاي خسروي، مهران، چذابه و شلمچه به منظور تعيين نوبت كاروانها و كنترل آخرين آمار خروجي از ايران و ورودي به خاك عراق و استخراج اسامي نهايي مشرف نشدگان در هر كاروان و همچنين رفع مشكلات و نارسايي هاي احتمالي در حد توان و اختيارات.
ت – برنامه ريزي و مديريت اماکن استراحت زائران در مرزهاي خروجي به منظور اقامت شبانه قبل از ورود به خاك عراق.
ث - برنامه ریزی اعزام و توزیع سهمیه سالیانه و ماهیانه میان استانها با هماهنگی کامل سازمان حج و زیارت ( توزیع سهمیه داخل استان به کارگزاران، توسط شرکت مرکزی هر استان انجام می شود )
ج - فراهم كردن پوشش بيمه اي براي زائران از طريق انعقاد قرارداد با شركتهاي بيمة معتبر.
چ – ايجاد تسهيلات و خدمات پزشكي و درماني در عراق از طريق عقد قرارداد با جمعيت هلال احمر جمهوري اسلامي ايران به منظور ايجاد درمانگاه و اعزام پزشك و دارو براي اين درمانگاهها در شهرهاي كربلا، نجف، كاظمين و بغداد.
ح – ايجاد دفاتر نمايندگي ثابت در شهرهاي كربلا، نجف و كاظمين و نمايندگي سيار در بين مسيرهاي تردد زائران و همچنين شهر سامرا به منظور نظارت بر حسن اجراي كلية قراردادها و رفع مشكلات و نارسايي ها.
خ – برقراري ارتباط با سازمان هواپيمايي كشوري با هماهنگي سازمان حج و زيارت به منظور ايجاد امكانات حمل و نقل هوايي براي زائران و نهايتاً عقد قرار داد با شركتهاي هواپيمايي مورد تاييد سازمان هواپيمايي كشوري و سازمان حج و زيارت.
د – تنظيم و عقد قرار داد با سازمانها، موسسات و شركتهاي داخل و خارج از كشور در خصوص دريافت خدمات بيمه اي، پزشكي، درماني و امداي، حمل و نقل هوايي و زميني، اسكان و پذيرايي، تغذيه و تداركات....

.